Aritmije – zašto nastaju i kako se leče
Aritmije predstavljaju poremećaje srčanog ritma, a nastaju zbog poremećaja u stvaranju ili sprovođenju električnog impulsa odgovornog za rad srca. Leče se lekovima (antiaritmici) a neke od njih i raznim ablacijskim postupcima pri kojima se koriste radiofrekventna energija, odnosno krioenergija, kao sredstvo uništavanja supstrata aritmije.
Što su to aritmije i kako nastaju?
Srce kao organ ima tu sposobnost da samo stvara sopstvene ,,strujne“ impulse i šalje ih kroz čitav organ kao stimuls srčanom mišiću da se kontrahuje i tako izbacuje skupljenu krv dalje u krvne sudove do svih organa kako bi svi sistemi u telu dobili sve neophodne sastojke iz krvi za svoje funkcionisanje.
Prvi početni impuls se stvara u jednom delu srca, u gornjem delu desne pretkomore i to u čvoru koji se zove SA čvor (sinoatrijalni čvor) i predstavlja prirodni ,,pacemaker“ srca. Odatle se podržaj srca na rad tj. na kontrahovanje putem specijalizovanih nervnih vlakana širi na sve ostale delove srca i to tačno određenim redosledom sve dok se svaki deo srca ne podraži. Ovo je kompleksan proces dešavanja a krajnji je rezultat da se svi delovi srca sinhorno kontrahuju, krv se sinhrono izbacuje (,,pumpa“) iz srca u glavnu arteriju – aortu – putem koje se krv dalje sprovodi po svim tkivima našeg organizma. Taj se proces (ako ne postoji bolest) ponavlja oko 60-100 puta u minuti i ovaj broj predstavlja puls.
Ukoliko se sve odvija opisanim fiziološkim putem i redosledom tada kažemo da se radi o normalnom, sinusnom ritmu. Normalna srčana frekvencija se kreće otprilike od 60-100 otkucaja u jednoj minuti. Postoje poremećaji u radu srca kada ono kuca sporije pa je broj otkucaja u jednoj minuti manji od normalnog što se naziva bradikardija a ako je broj otkucaja veći od normalnog poremećaj se naziva tahikardija. Ako se ove pojave ponavljaju ili traju – neohodno je napraviti kardiološki pregeld (pregled srca sa ultrazvukom, EKG-om i merenje krvnog pritiska).
Kod nekih bolesti i stanja dešava se da se impulsi kroz srce ne prostiru fiziološkim i normalnim redosledom već dolazi npr. do ubacivanja otkucaja ,,preko reda“, preuranjenih otkucaja, pojedničano ili u nizu, kraćeg ili dužeg trajanja.
U odnosu na to iz kog dela srca potiče potiče aritmija, one se dele na supraventrikularne i ventrikularne.
Koji su simptomi aritmija?
Pojava aritmija može da izazove niz različitih simptoma kod ljudi poput:
- osjećaja ubrzanog rada srca,
- ,,igranja“ srca
- preskakanja srca,
- bolova u grudima,
- nelagode u dnu vrata,
- vrtoglavice,
- omaglice
- gubitak svesti
- nemogućnost maksimalnog udaha
- gušenje
Poremećaji srčanog ritma podjednako su zastupljeni i kod mlađih i kod starijih, ali uglavnom nastaju iz različitih raloga. Kod mlađih su češće supraventrikularne aritmije koje mogu biti urođene ili su porekla drugih faktora van srca (poremećaj rada štitaste žlezde, upala srčane maramice, anksioznost, neki lekovi, preterana upotreba kofeinskih napitaka i preparata, poremećaj elektrolita…). Kod starijih mogu biti zastupljene obe vrste aritmija, nešto su češće ventrikularne a nastaju zbog ,,bolesnog srca“ (angina pektoris, preboleli infarkt miokarda, takođe neki lekovi i poremećaj elektrolita…).
Kako se aritmije prepoznaju?
Ključna pretraga u dijagnostici aritmija jest 12-kanalni EKG, a dodatna obrada uključuje 24h-tni holter EKG, ergometriju i ehokardiografiju.
Kod poremećaja srčanog ritma je potrebna temeljna obrada bolesnika. Temelj svega je kvalitetna anamneza gde pacijent detaljno opisuje tegobe koje ga muče i fizikalni pregled bolesnika uz ultrazvuk srca, tj. ehokardiografiju. Ključna pretraga u dijagnostici je 12-kanalni elektrokardiogram (EKG), pogotovo ukoliko je isti sniman za vrijeme pojave aritmije ili barem simptoma. Često u času dok se snima EKG bolesnik ne oseti tegobe i ispis je uredan, ali to ne znači da aritmije ne postoje. Zbog toga, dodatna obrada uključuje 24h-tni holter EKG kada bolesnik nosi na sebi mali i komforan 12-kanalni apart (rekorder) EKG-a na kome se rad srca snima kontinuirano tokom 24h nakon kojih se vrši očitavanje i analiza rada srca bolesnika. Ova je metoda među najpreciznijim i veoma je korisna u preciznom određivanju dijagnoze i terapije. Nakon što se utvrdi vrsta aritmija, njena zastupljenost tokom 24h, uz predhodan kompletan pregled bolesnika i eventualno laboratorijske analize, bolesnik dobija optimalnu terapiju sa savetima za menjanje navika i naručuje se na redovne kontrole u zavisnosti od stanja.
Ukoliko navedenom obradom nije utvrđen jasni uzrok tegobama, a i dalje postoji visoka klinička sumnja da se radi o nekom od poremećaja srčanog ritma, moguće je učiniti elektrofiziološko ispitivanje u bolničkim uslovima.
